Marnowanie żywności to problem szybko nabierający wagi. Rocznie Polacy wyrzucają 9 milionów ton jedzenia, co daje nam niechlubne 5 miejsce w Europie.
Aby zahamować wzrost tego problemu, należy nie tylko zmienić codzienne nawyki, ale i uczyć prawidłowej postawy już najmłodszych. Tymczasem wg badań „Talent do niemarnowania”, przeprowadzonych przez instytut MillwardBrown na zlecenie programu Tesco dla Szkół, co najmniej 4 500 uczniów podstawówek i gimnazjów regularnie wyrzuca zdatne do spożycia jedzenie do szkolnego kosza. Co gorsza, bardzo niska jest świadomość problemu wśród samych nauczycieli.
Skala problemu a świadomość
Co trzeci z 1000 ankietowanych nauczycieli zauważa w swojej szkole problem i ocenia liczbę regularnie marnujących uczniów na ok. 13%. „40% Polaków przyznaje się, że zdarza im się wyrzucać żywność – na tym tle wskaźnik 13% dzieci regularnie marnujących jedzenie w szkołach wydaje się niedoszacowany przez nauczycieli, którzy ignorują takie zachowania, bo nie zdają sobie sprawy, że stanowią część większego, globalnego problemu” – mówi Marek Borowski, Prezes Federacji Polskich Banków Żywności. Wyniki badania wskazują, że częściej problem raportowali nauczyciele klas młodszych, mniejszych szkół i z małych miejscowości oraz w województwach wschodnich. „Niekoniecznie znaczy to, że te dzieci więcej marnotrawią, tylko że ich nauczyciele są bardziej wrażliwi na ten problem i uważniej obserwują swoich uczniów. Należy też pamiętać, że większość jedzenia marnuje się w domu. To, co widzą nauczyciele, to tylko wierzchołek góry lodowej” – dodaje Borowski. Tylko 7% badanych nauczycieli deklarowało, że zna skalę problemu marnowania żywności, a z nich ponad połowa skrajnie go nie doszacowała – uważali, że w Polsce rocznie marnuje się mniej niż 1 mln ton żywności (zamiast faktycznych 9 mln ton).
Wg szacunków nauczycieli, rocznie w Polskich szkołach dzieci wyrzucają co najmniej 1 600 ton jedzenia, wartego minimum 236 250 zł.
Co i dlaczego marnują dzieci
Większość żywności lądującej w szkolnych koszach to kanapki (58%); uczniowie marnują też sporo produktów ze szkolnej stołówki (np. surówki – 42%, zupa – 34%, kasza/ryż – 33%). Wiodąca przyczyna marnowania (84%) to wybieranie przez dzieci słodyczy i słonych przekąsek zamiast drugiego śniadania z tornistra. Często uczniowie wyrzucają też rzeczy, które po prostu im nie smakują – dotyczy to aż 70% posiłków przygotowanych przez rodziców i 50% ze szkolnych stołówek. Wreszcie do marnotrawstwa przyczyniają się zbyt duże porcje – 31% dostaje za duże drugie śniadanie od rodziców, a 12% nie jest wstanie przejeść porcji ze stołówki. „Rodzice, starając się dbać o zdrowe żywienie dziecka i podając im na siłę pełnowartościowe, ale nie lubiane potrawy, osiągają czasem skutek odwrotny do zamierzonego. Wprowadzanie nowości powinno odbywać się małymi krokami, inaczej ryzykujemy, że zdrowa kanapka z ciemnego pieczywa wyląduje w koszu, a dziecko kupi sobie batonik” – mówi psycholog dziecięcy, Marta Żysko-Pałuba.
Potrzeba edukacji
Badanie zostało zrealizowane w ramach ewaluacji programu Tesco dla Szkół – „Talent do niemarnowania”, który jako pierwszy ogólnopolski program edukacyjny był w całości poświęcony problemowi marnowania żywności. „Szacunek wobec żywności jest integralną częścią strategii marki Tesco i polityki społecznej odpowiedzialności firmy. Program Tesco dla Szkół od 2002 r. wspiera szkoły dostarczając nowoczesny sprzęt dydaktyczny oraz pomaga edukować w ważnych społecznie kwestiach poprzez zabawę. Cieszymy się, że także w tak trudnym temacie, jak marnowanie żywności, udało nam się osiągnąć ten cel” – mówi Czesław Grzesiak, Wiceprezes zarządu Tesco Polska. Wśród nauczycieli biorących udział w programie zaobserwowano aż 5-krotny wzrost wiedzy i świadomości problemu, poświęcali oni też tej tematyce dwukrotnie więcej czasu na zajęciach z uczniami. Aż 97% z nich twierdzi, że program zwiększył wiedzę ich uczniów na temat niemarnowania, a ponad połowa z nich raportuje, że po udziale w programie problem marnowania żywności w ich szkole się zmniejszył.
Potrzeba edukacji wciąż jest ogromna. 80% badanych nauczycieli nie zna żadnych programów edukacyjnych, które mogłyby im pomóc w uczeniu dzieci o konieczności niemarnowania jedzenia, za to aż 95% chętnie wykorzystałoby pomoce dydaktyczne (scenariusze lekcji, materiały interaktywne dla uczniów itd.) do wprowadzenia tej tematyki do swoich klas. „Świadomość, że marnowanie żywności stanowi w Polsce wielki i rosnący problem, ogólnie jest dość niska, jak wskazuje badanie świadomości nauczycieli. Niestety, do ‘kraju tego, gdzie kruszynę chleba podnoszą z ziemi’ dziś już nam daleko. Edukacja dzieci, a przez nie całych rodzin, w tej kwestii jest niezwykle potrzebna” – dodaje Czesław Grzesiak, Wiceprezes zarządu Tesco Polska.
O badaniu:
„Talent do niemarnowania” – badanie przeprowadzone na próbie 1000 nauczycieli szkół podstawowych i gimnazjalnych w Polsce, w tym na ok. 200-os. próbie nauczycieli uczestniczących w programie Tesco dla Szkół – „Talent do niemarnowania”, na zlecenie Tesco dla Szkół, przez MillwardBrown SMG/KRC, 01.2014. Pełny raport z badania dostępny na www.tescodlaszkol.pl oraz portalu www.odpowiedzialnybiznes.pl, który jest patronem badania.
