W Bochni odkryto średniowieczne mury dawnego zamku żupnego oraz fragmenty wieży zamkowej. Został on rozebrany za czasów austriackich, a w jego miejscu stoi kamienica datowana na koniec XVIII wieku.
Jest to znalezisko unikatowe w skali Bochni, po raz pierwszy udało się odkryć fragmenty architektury pamiętające czasy średniowieczne. Mamy tu jak na dłoni spory fragment muru obwodowego zamku, który prawdopodobnie połączony był z murem obronnym miasta, i sporo murów samego zamku, miedzy innymi prawdopodobnie spory kawałek budynku bramnego –powiedział nam Eligiusz Dworaczyński, archeolog z pracowni archeologiczno-konserwatorskiej z Tarnowa.
Obecnie – ze względu na szczupłość miejsca na hałdowanie ziemi – wykopy prowadzone są w ważniejszych miejscach. Chodzi głównie o rekonstrukcję zasięgu dawnych murów. Trudno liczyć, że na obecnym etapie całość tych murów zostanie odsłonięta. Ale to nie przeszkadza, ponieważ na pewno w kolejnym etapie, który będzie realizowany na podstawie naszych badań i przy założeniu, że obecny budynek zostanie rozebrany, wtedy na pewno będziemy mieć możliwość odsłonięcia całości zachowanych murów. A że zachowały się na pewno, widać w wielu miejscach, które przebadaliśmy – dodaje badacz.
Fragmenty muru średniowiecznego odnaleziono również pod istniejącym budynkiem. W momencie rozbiórki zamku w końcówce XVIII wieku zachowano ze względów oszczędnościowych dolne partie murów, które już nie przeszkadzały i dzięki temu mamy możliwość ich odsłonięcia. Niektóre fragmenty dawnych murów widać już po odkopaniu pół metra ziemi. Są jednak elementy ukryte znacznie głębiej. Mamy nadzieję odkopać również wieżę zamkowa, której fragmenty pojawiają się dopiero na głębokości prawie 3 metrów – liczy Eligiusz Dworaczyński.
Prace archeologiczne w miejscu dawnego zamku żupnego prowadzone są na zlecenie miasta. Będziemy chcieli wyeksponować i pozostawić to, co byłoby możliwe do pokazania. Są takie ciekawe budowle na świecie, gdzie na bazie starego, powstaje nowy obiekt i pokazane są elementy historycznie związane z tym miejscem. Bo cóż z tego, że buduje się wiele obiektów, gdzie wyrównujemy teren i odtwarzamy dawny budynek, ale nie ma tej materii pierwotnej, z którą człowiek się styka i myśli: „to jest kamień, po którym stąpali królowie”. Dla naszego miasta ma to fundamentalne znaczenie, bo takie prace, jakie są prowadzone w rejonie zamku żupnego, nie były jeszcze prowadzone na terenie miasta – powiedział w rozmowie z mojaBochnia.pl Robert Cerazy, zastępca burmistrza Bochni.
Władze miasta zamierzają odtworzyć dawną bryłę zamku żupnego sprzed przebudowy dokonanej przez Austriaków. Z czterospadowym dachem, z sygnaturą. To jest obiekt, który widzimy jako najbliższy formie po przebudowie tego obiektu. W jakim zakresie to wszystko zostanie wykonane, pokaże koncepcja uzgodniona przez konserwatora zabytków. Chcielibyśmy, aby z tej mgły badań wyłonił się obraz, który umożliwi nam podjęcie kolejnego kroku. Abyśmy już wtedy nie dyskutowali jeszcze raz, jak to zrobić, a może inaczej, tylko żebyśmy mieli konkretny produkt, na podstawie którego będzie można ogłosić przetarg na projektowanie już tego obiektu wedle przyjętej koncepcji architektonicznej odbudowy czy przebudowy tego zamku – dodaje zastępca burmistrza.
